Για την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος (7 Μαΐου)

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μία εντυπωσιακή αύξηση της συχνότητας παγκοσμίως και κυρίως στις «Δυτικού» τύπου κοινωνίες. Πάνω από το 10% των παιδιών πάσχει από άσθμα και περίπου 5-7% των ενηλίκων.

Οι λόγοι της αύξησης της συχνότητας δεν είναι απόλυτα γνωστοί, αλλά είναι βέβαιο ότι εμπλέκονται ο τρόπος ζωής στις σύγχρονες κοινωνίες, καθώς και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Το κόστος της νόσου αυξάνει δραματικά σε οικονομικό επίπεδο (περισσότερο από 22 δις ΕΥΡΩ για την Ευρώπη, με μέσο όρο 850 Ευρώ ανά ασθενή). Το έμμεσο κόστος (απώλειες εργατοωρών, απουσίες από το σχολείο κ.λπ.) δεν μπορεί να υπολογισθεί επαρκώς. Σημαντική όμως είναι η επιβάρυνση στη ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς και στη ψυχοκοινωνική εξέλιξη των ασθματικών παιδιών. 

Το άσθμα είναι μία χρόνια νόσος των αεραγωγών που προκαλεί στένωση αυτών (βρογχόσπασμο), υπερπαραγωγή βλέννης και κατά συνέπεια περιορισμό της διακίνησης του αέρα στους πνεύμονες επηρεάζοντας σημαντικά τη λειτουργία της αναπνοής. Τις περισσότερες φορές οι αλλοιώσεις είναι αναστρέψιμες, αν και σε μακροχρόνια βάση καταλείπονται μόνιμες βλάβες στους αεραγωγούς. Επιπλέον αυξάνεται η απαντητικότητα των αεραγωγών σε ερεθιστικές ουσίες.

Τη τελευταία δεκαετία έχει συσταθεί μία Διεθνής Ομάδα Εργασίας από ειδικούς στο χώρο του άσθματος σε συνεργασία με τη Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (W.H.O.), η οποία ονομάζεται GINA (Global INiti ative for Asthma). Η GINA εκδίδει κατά διαστήματα γενικές οδηγίες που αφορούν τη διάγνωση και τη στρατηγική θεραπευτικής αντιμετώπισης και πρόληψης της νόσου (www.ginasthma.com).

Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (www.allergy.org.gr) συμμετέχοντας στην Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος θέλει να στείλει τα ακόλουθα μηνύματα στους Έλληνες ασθματικούς ασθενείς.

• Το άσθμα είναι χρόνια φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών.
• Τα συμπτώματα δεν είναι τα ίδια σε όλους τους ασθενείς, άρα χρειάζεται προσοχή στην αξιολόγηση τους από τον ίδιο τον ασθενή και από το θεράποντα γιατρό του.
• Η θεραπεία συνίσταται στη πρόληψη – φαρμακευτική αγωγή (αντιμετώπιση κρίσεων και προφυλακτική αγωγή) – ανοσοθεραπεία – ενημέρωση του ασθενούς – σωστή τακτική ιατρική παρακολούθηση.
• Το άσθμα θεραπεύεται, αλλά σπάνια ιάται, γεγονός που επισημαίνει τη χρονιότητα του προβλήματος, αλλά και τη δυνατότητα του ασθματικού ασθενούς να έχει άριστη ποιότητα ζωής χωρίς μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης.

Οι στόχοι της θεραπευτικής αντιμετώπισης του άσθματος είναι:

• Περιορισμός και έλεγχος των συμπτωμάτων.
• Πρόληψη ασθματικών κρίσεων.
• Διατήρηση των πνευμονικών λειτουργιών στα πλησιέστερα του φυσιολογικού επίπεδα.
• Διατήρηση φυσιολογικής φυσικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης και της σωματικής άσκησης.
• Αποφυγή των παρενεργειών των αντιασθματικών φαρμάκων.
• Πρόληψη δημιουργίας μη-αναστρέψιμης απόφραξης.
• Μείωση θνητότητας άσθματος.

• Τα αντιασθματικά φάρμακα είναι ασφαλή σε χρόνια χρήση, σε όλες τις ηλικίες και στην εγκυμοσύνη.
• Η σωματική άσκηση όχι μόνο δεν απαγορεύεται, αλλά επιβάλλεται στους ασθματικούς, με την προϋπόθεση της σωστής ενημέρωσης για την αντιμετώπιση πιθανής κρίσης και τη λήψη προληπτικής αγωγής.
• Το καλλίτερο σπορ για τους ασθματικούς είναι το κολύμπι.
• Πολλοί ασθματικοί έχουν λάβει Ολυμπιακά μετάλλια.
• Η διάγνωση του άσθματος και των αιτίων που το προκαλούν πρέπει να γίνεται με αποδεδειγμένης επιστημονικής εγκυρότητας μεθόδους, καθολικά αποδεκτές από τη διεθνή ιατρική κοινότητα.
• Ο ασθματικός ασθενής πρέπει να εκπαιδευτεί να αυτοελέγχει τη νόσο του (χρήση φορητού ροομέτρου), να είναι ικανός να αντιμετωπίζει μία κρίση και να γνωρίζει τους παράγοντες που επιδεινώνουν τη νόσο του.
• Η ψυχοσυναισθηματική φόρτιση (πίεση) αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιδείνωσης και πρόκλησης ασθματικής κρίσης.
• Οι ασθματικοί ασθενείς απαγορεύεται ρητώς να είναι ενεργητικοί ή παθητικοί καπνιστές και να διατηρούν το σωματικό τους βάρος πλησιέστερα στην ιδανική για το ύψος τους τιμή.
• Η λήψη των φαρμάκων πρέπει να είναι τακτική και σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα γιατρού, αδιακρίτως της ύπαρξης ή μη συμπτωμάτων.
• Ο καθορισμός του θεραπευτικού σχήματος είναι σύμφωνα με τη βαρύτητα του άσθματος και χρειάζεται συχνά αναθεώρηση, διότι ο ασθενής μπορεί να μετακινηθεί από το ένα στάδιο βαρύτητας στο άλλο.
• Η ιατρική παρακολούθηση πρέπει να είναι τακτική (2 ή 3 μήνες κατά μέσο όρο) ανεξάρτητα αν ο ασθενής έχει συμπτώματα ή όχι.
• Ο ασθματικός ασθενής ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ και ΠΡΕΠΕΙ να μην ξεχωρίζει από οποιοδήποτε άλλο άτομο του γενικού πληθυσμού σε κάθε τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας.