Πέμπτη 5 Μαΐου 2016

Τρέξιμο και αδυνάτισμα

Μια ματιά στη ζυγαριά είναι ικανή να μας αλλάξει τη διάθεση. Οι περισσότεροι δε θα αποφύγουν μια γκριμάτσα δυσαρέσκειας, ένα μικρό επιφώνημα: ακόμα και να δείξει λιγότερο! Είναι κατανοητό, σε μια ζωή που τη χαρακτηρίζουν η ταχύτητα, το έτοιμο, το fast food, οι πολλοί να επιζητούν το μαγικό χαπάκι που θα εξαφανίσει με μιας περίσσεια λίπη και παραπανίσια κιλά. 
Η επιθυμία ενός αισθητικά όμορφου σώματος είναι ανθρώπινη και θεμιτή. Ένα σώμα λειτουργικό και υγιές είναι λιγότερο επιθυμία και περισσότερο απαίτηση και ανάγκη. Ενώ μπορεί να εμφανίζεται σαν στόχος, μάλλον είναι η συνέπεια, το αποτέλεσμα μιας ολόκληρης πορείας, που ποτέ δεν παραμένει στάσιμη. Αλλάζει συνεχώς και μας εξαναγκάζει σε εγρήγορση. Και εδώ είναι που κάτι πρέπει να κάνουμε και εμείς, όχι μόνο η φύση. Όμως, το σώμα του καθενός, ο μεταβολισμός του έχει το δικό του ρυθμό. Δεν έχουμε πολλές λύσεις. Είτε θα σεβαστούμε τους δικούς του κανόνες και θα προσπαθήσουμε να προσαρμοστούμε σ’ αυτούς, είτε θα προσπαθήσουμε να τον επηρεάσουμε σιγά σιγά «διδάσκοντάς» τον. Και στις δύο εναλλακτικές λύσεις βασική προϋπόθεση είναι να γνωρίzουμε το ίδιο μας το σώμα, να το ακούμε συνεχώς. 

Τυχεροί οι δρομείς! Δεν κουβαλάνε περιττά κιλά και μπορούν και τρέχουν, τρέχουν και δε λένε να σταματήσουν. Τους βλέπεις, λιπόσαρκους, λεπτοκαμωμένους, αεικίνητους. Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι είναι περίπου έτσι. Ναι, είναι τυχεροί οι δρομείς που μπορούν και τρέχουν ανεμπόδιστα, όμως αυτήν την ελευθερία και την άνεση την έχουν κερδίσει χιλιόμετρο χιλιόμετρο οι ίδιοι, δεν τους τη χάρισε κανένας. Αν δεν έτρεχαν, το πιθανότερο θα ήταν να είχαν απλώς μια μικρή απόκλιση από το μέσο πολίτη, ο οποίος είναι παχύσαρκος και υπέρβαρος. Δυστυχώς, πρόσφατες έρευνες φέρνουν τους Έλληνες, ενήλικες και παιδιά, στις πρώτες θέσεις της διατροφικής ντροπής. Ο παχύσαρκος και ο υπέρβαρος (όχι μόνο ο Έλληνας) είναι λαίμαργος και απρόσεκτος σε αυτά που τρώει – αυτή είναι η αλήθεια. Άλλο πράγμα είναι η παχυσαρκία σαν ασθένεια, η οποία έχει γενετικό έρεισμα και άλλο η παχυσαρκία που αποτελεί μία φυσιολογική παρέκκλιση. Μόλις 1 στους 4 παχύσαρκους έχει αποδεδειγμένη γενετική προδιάθεση παχυσαρκίας. Περίπου 1 στους 3 επηρεάζεται καταλυτικά από το κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον, το οποίο ευνοεί τη νοοτροπία της «απόλαυσης» και των ψεύτικων προτύπων της, του άνευ όρων καταναλωτισμού, της εύκολης πρόσβασης στο δήθεν «επιθυμητό». Ο διατροφικός ορυμαγδός συνδυάζεται τέλεια με τον καθιστικό και τον αγχώδη τρόπο ζωής και αναπαράγει με τεράστια ευκολία παχύσαρκους και υπέρβαρους. Ειδικά το ζήτημα του επιπλέον βάρους αντιμετωπίζεται σε μια πρώτη κύρια θεώρηση. Ποσοτικά για να χάσεις κιλά πρέπει να καις περισσότερες θερμίδες από όσες καταναλώνεις. Εκείνος που φοράει τα αθλητικά του παπούτσια και βγαίνει για αργό παρατεταμένο τρέξιμο θα κάψει τελικά τις παραπάνω θερμίδες. Το τρέξιμο (και το γρήγορο βάδισμα) είναι προτιμότερο από το να εναποθέσει τις ελπίδες του σε αμφιλεγόμενες δίαιτες που υπόσχονται θαύματα, να τις πληρώσει πανάκριβα εισπράττοντας τις περισσότερες φορές έναν ακόμα καταναγκασμό και εντελώς πρόσκαιρα αποτελέσματα. 

Εκτός από την επιβράβευση που έρχεται από τη ζυγαριά, το τρέξιμο θωρακίζει το σώμα με μια, λίγο πολύ, μόνιμη ευεξία και ζωντάνια και την αίσθηση ότι το τρέξιμο είναι κάτι δικό σου, ότι δε γίνεται με δανεικά. 

Στην προκειμένη περίπτωση έχεις ένα εργαλείο στα δικά σου χέρια και σμιλεύεις ο ίδιος το σώμα σου. Οι ενήλικες δεν έχουν πολλά περιθώρια αμφιταλάντευσης. Το πάχος και το βάρος είναι ορατά, είναι και ύπουλα. Όσο μεγαλώνει κανείς αυξάνεται μεν, πλην όμως με φυσιολογικό τρόπο, το ποσοστό λίπους στο σώμα του. Η αύξηση του βάρους με την πάροδο του χρόνου δεν οφείλεται σε αντίστοιχη αύξηση του ποσοστού λίπους. Η ηλικία χρησιμεύει σαν δικαιολογία για την κατάργηση και έλλειψη κίνησης, δεν αποτελεί αίτιο για την αύξηση του σωματικού βάρους (ούτε για τη συσσώρευση λίπους). Η ελαχιστοποίηση της φυσικής δραστηριότητας είναι η κύρια αιτία για τα παραπάνω κιλά. Το μόνο που είναι αποδεδειγμένο είναι η μείωση της μυϊκής μάζας χρόνο με το χρόνο από την τρίτη δεκαετία ηλικίας και ύστερα. Αντίθετα, απαιτείται να επενδυθεί χρόνος για μια πιο συστηματική άσκηση. Ναι, φοράω τα παπούτσια μου και βγαίνω να τρέξω, όμως ότι καταφέρω με το τρέξιμο διαρκείας παραμένει πρόσκαιρο. Η συνέχεια, η τακτικότητα, μια πιο συστηματική άσκηση, οργανωμένη σε βάθος χρόνου είναι τα στοιχεία που θα αποφέρουν οφέλη και ακόμα μεγαλύτερο κέφι για τρέξιμο.

Το πλεόνασμα σωματικού βάρους μπορεί να ελαττωθεί είτε με δίαιτα είτε με αυξημένη κινητική δραστηριότητα. Δεν μπορεί από αυτήν εδώ την αναφορά να αναλυθεί το γιατί και κατά πόσο, ποιες δίαιτες είναι αποτελεσματικές για αθλούμενους, δρομείς ή όχι. Πάντως είναι εντυπωσιακό, ότι αμέτρητοι συνάνθρωποι λογαριάζουν ακόμα και την μπουκιά και η ψυχολογική πίεση που ασκείται εκ των έσω είναι αφόρητη για μια παρασπονδία που έχει σχέση με τη διατροφή. Ενώ κάποιοι άλλοι δε χορταίνουν να τρώνε, το ίδιο αχόρταγοι όπως και όταν τρέχουν, το μόνο που φθείρουν είναι τα παπούτσια τους–όχι τα νεύρα τους. Το πιο απλό που μπορούν να κάνουν οι συστηματικά αθλούμενοι είναι να επενδύσουν περισσότερο χρόνο για τρέξιμο. Ο περιστασιακά αθλούμενος πρέπει «να δείξει χαρακτήρα», με άλλα λόγια να επιβληθεί στον εαυτό του, να βγει πρώτα για τρέξιμο ή για βάδισμα, κατόπιν να γίνει η άσκηση μια ευχάριστη και αναγκαία συνήθεια, μία αναψυχή. Πολύ δύσκολα κόβονται «κακές» συνήθειες, π.χ. στη διατροφή. Ίσως με την καθιέρωση μιας «καλής» συνήθειας, με ότι συνεπάγεται και κουβαλάει μαζί του το τρέξιμο, να αποκτήσει κάποιος, φαινομενικά απείθαρχος ή αδύναμος χαρακτήρας την αναγκαία θετική ενέργεια και τα πολύτιμα στηρίγματα στην προσπάθειά του να μετριάσει και να ελέγξει το βάρος του.   

«Το τρέξιμο είναι το φάρμακο του αιώνα»
 
Δεν είναι σίγουρο, αν, σύμφωνα με το σύνθημα, το τρέξιμο είναι πράγματι το φάρμακο που γιατρεύει τα πάντα. Είναι ταιριαστό για εκατομμύρια συνανθρώπους γύρω μας που είναι υπέρβαροι και παχύσαρκοι. Σίγουρα το τρέξιμο είναι εκτός από διέξοδος, ένα πρώτης τάξεως και πολύ αποτελεσματικό μέσο για να μετριάζεται η αύξηση του βάρους και η παχυσαρκία.

Πηγή