Ως “σοβαρή νομοθετική προσπάθεια” προς την κατεύθυνση της “ουσιαστικής εφαρμογής της σχετικής κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας για την επιτάχυνση των διαδικασιών που στηρίζουν την προσέγγιση των στόχων ανακύκλωσης” σχολιάζει τη νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ στο ζήτημα της ανακύκλωσης το Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (CISD).
Το CISD υπογραμμίζει εκ νέου ότι η ανακύκλωση αποτελεί το κλειδί για ένα σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης των αποβλήτων,
στο πλαίσιο των κοινοτικών και εθνικών στόχων προς μία κοινωνία
μηδενικών αποβλήτων και κρίνει ότι το σχέδιο νόμου είναι “ικανοποιητικό
επί της αρχής και ειδικά όσον αφορά στην βασική φιλοσοφία της ποσοτικής και ποιοτικής βελτίωσης της ανακύκλωσης
καθώς προστίθενται δεσμευτικοί στόχοι, συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα
υλοποίησης, εργαλεία, κατάλληλοι μηχανισμοί, αλλά και νέες ισχυρότερες
διαδικασίες μέσω των οποίων επιχειρείται η θεραπεία σειράς χρόνιων
προβλημάτων και στρεβλώσεων που κυριάρχησαν στην χώρα μας στον τομέα της
διαχείρισης των αποβλήτων”.
Ωστόσο, το παρατηρητήριο επισημαίνει ότι ορισμένα σημεία του νομοσχεδίου χρήζουν βελτίωσης.
— Τα σημεία της κριτικής
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το CISD “το σχέδιο νόμου υπολείπεται σε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα καθώς δεν ισχυροποιεί τη συνολική διάρθρωση του συστήματος και αφήνει κενά ελέγχου και εφαρμογής”, όπως:
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το CISD “το σχέδιο νόμου υπολείπεται σε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα καθώς δεν ισχυροποιεί τη συνολική διάρθρωση του συστήματος και αφήνει κενά ελέγχου και εφαρμογής”, όπως:
*αναθέτει την ευθύνη της επίτευξης των ποσοτικών στόχων για την ανάκτηση και ανακύκλωση των αποβλήτων των συσκευασιών αποκλειστικά στα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ)
τα οποία δεν επέδειξαν – έως σήμερα – την καλύτερη συμπεριφορά,
απαλλάσσοντας τη διοίκηση, γεγονός που εκτός των άλλων είναι
αντιδεοντολογικό.
*περιορίζει -επί της ουσίας- τη δυνατότητα των δήμων να σχεδιάζουν και να υλοποιούν δράσεις ανακύκλωσης, διατηρώντας την εξάρτηση των αποφάσεων των Δήμων και Περιφερειών από τις εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές, με πρόσχημα το δημόσιο συμφέρον.
*παρακάμπτει το αυτεξούσιο της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης
σε αντίθεση με το πνεύμα και τις προβλέψεις του Καλλικρατικού Νόμου,
διαμορφώνοντας προϋποθέσεις κατάχρησης εξουσίας για συγκεκριμένους
σκοπούς που ενδεχομένως δεν θα έχουν σχέση με την αποτελεσματικότητα του
σχεδιασμού και της εφαρμογής του.
*δεν ενσωματώνει σύγχρονες οικονομικές και κοινωνικές παραμέτρους
που απορρέουν από το γεγονός ότι τα απόβλητα αποτελούν πλέον
σημαντικούς πόρους το οικονομικό αντίκρισμα των οποίων επιστρέφει στην
κοινωνία.
*δεν εισάγει αυστηρότερες και δίκαιες ελεγκτικές διαδικασίες για την εφαρμογή της νομοθεσίας ταυτόχρονα με ανάλογες αποτρεπτικές κυρώσεις.
Το CISD υπογραμμίζει, στο πνεύμα της στρατηγικής της ΕΕ προς μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτων, την ανάγκη δημιουργίας ενός αποκεντρωμένου συστήματος διαχείρισης των αποβλήτων με δημόσιο χαρακτήρα και κοινωνικό έλεγχο στη βάση τοπικών σχεδίων διαλογής των υλικών στην πηγή
με επίκεντρο την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και εργασίας, μείωση
των δημοτικών τελών, προστασία του περιβάλλοντος, ενεργό συμμετοχή των
πολιτών.
Για τους λόγους αυτούς το CISD προτείνει τροποποιήσεις που θα
ομαλοποιήσουν και θα διευρύνουν επιχειρησιακά την εφαρμογή της Εθνικής
και Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας στηρίζοντας λειτουργικά και οικονομικά το
πνεύμα και την εφαρμογή της Ανακύκλωσης, τονίζοντας ότι τόσο οι
Περιφέρειες, όσο και οι Δήμοι οφείλουν να αντιμετωπίσουν πλέον το ζήτημα
της διαχείρισης απορριμμάτων με υψηλό αίσθημα ευθύνης και σε πλήρη
συμμόρφωση με τον Εθνικό Σχεδιασμό με βάση την ανακύκλωση.
Σε κάθε περίπτωση το CISD καλεί την Κεντρική Διοίκηση, τις
Περιφέρειες και τους Δήμους αλλά και ΟΛΟΥΣ τους εμπλεκόμενους να
εφαρμόσουν δημιουργικά και χωρίς καμιά καθυστέρηση τη νομοθεσία σε
όφελος του Περιβάλλοντος, της Κοινωνίας και της Οικονομίας.
— Οι κυριότερες προτεινόμενες βελτιώσεις
Μεταξύ άλλων το CISD αναγνωρίζει στην Περιφέρεια το δικαίωμα προσφυγής στην Κεντρική Διοίκηση με σκοπό την κατάρτιση ειδικού υποστηρικτικού σχεδίου δράσης για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, ή μέρους αυτής, όπου θα προβλέπονται και οι σχετικές διαδικασίες για την εφαρμογή του, έως ότου καταστούν λειτουργικές οι προβλέψεις του οικείου ΠΕΣΔΑ.
Μεταξύ άλλων το CISD αναγνωρίζει στην Περιφέρεια το δικαίωμα προσφυγής στην Κεντρική Διοίκηση με σκοπό την κατάρτιση ειδικού υποστηρικτικού σχεδίου δράσης για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, ή μέρους αυτής, όπου θα προβλέπονται και οι σχετικές διαδικασίες για την εφαρμογή του, έως ότου καταστούν λειτουργικές οι προβλέψεις του οικείου ΠΕΣΔΑ.
Σε αντίθετη περίπτωση, η Περιφέρεια και οι Δήμοι που ανήκουν σε αυτήν θα πρέπει να “αναλαμβάνουν αποκλειστικά το κόστος των προστίμων που ενδεχομένως επιβληθούν, επιμεριζόμενου κατά το ποσοστό ευθύνης” αναφέρει το παρατηρητήριο.
Σε αυτό το πλαίσιο, το CISD προτείνει ένα σχήμα στο οποίο οι Δήμοι θα
έχουν την πλήρη ευθύνη για τη λειτουργία της ανακύκλωσης εντός των
γεωγραφικών ορίων ευθύνης τους: “δεν αποκλείεται η δραστηριότητα ανά Δήμο εταιρικών σχημάτων, κερδοσκοπικών ή μη κερδοσκοπικών εταιρειών ή και Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων, εφόσον είναι κατάλληλα αδειοδοτημένες και έχουν ενταχθεί σε ΣΕΔ, τηρώντας όλες τις προβλεπόμενες από το Άρθρο 7 υποχρεώσεις. Ο Δήμος έχει την αποκλειστική ευθύνη του ελέγχου της εφαρμογής των αδειοδοτημένων δράσεων των εταιρικών σχημάτων τα οποία δρουν και λειτουργούν στον γεωγραφικό χώρο ευθύνης του. Η είσπραξη των εσόδων πραγματοποιείται μέσω των οικείων Δήμων που υποχρεούνται να τα αποδώσουν στα εμπλεκόμενα εταιρικά σχήματα, μετά την νόμιμη ανταποδοτική παρακράτηση του τέλους ελέγχου και είσπραξης“, αναφέρεται σχετικά.
Το CIDS προτείνει ακόμα βελτιώσεις στη μεταφορά των αποβλήτων δια
θαλάσσης, στην αντιστοίχιση χρηματικής εισφοράς και στόχων των
Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης και στην κατανομή και διάθεση του
αποθεματικού τους.
Μπορείτε να διαβάσετε τις τροποποιήσεις που προτείνει το CISD εδώ.
