ΕΣΠΑ: Ριζικές αλλαγές στη διαχείριση των προγραμμάτων

Ταχύτερες διαδικασίες για πληρωμή των δικαιούχων που εκτελούν συγχρηματοδοτούμενα έργα και τη διευκόλυνσή τους σε ό,τι αφορά τις προκαταβολές, προβλέπει μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο για το νέο διαχειριστικό πλαίσιο του ΕΣΠΑ, που κατατέθηκε στη Βουλή. Το νέο διαχειριστικό σύστημα αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την έγκριση των επιχειρησιακών προγραμμάτων και την εισροή χρημάτων από την Ευρωπαϊκή Ενωση από τις αρχές του 2015, ενώ επιφέρει και ριζικές αλλαγές στη διοικητική δομή για τη διαχείριση, την εκτέλεση και την παρακολούθηση των κοινοτικών προγραμμάτων, με τη μεταφορά του κεντρικού συντονισμού στο υπουργείο Ανάπτυξης. 

Σύμφωνα με ειδική διάταξη στο νομοσχέδιο, ο υπουργός Ανάπτυξης μπορεί να ορίζει, χωρίς διαγωνιστική διαδικασία, ως ενδιάμεσους φορείς διαχείρισης τράπεζες ή άλλα ΝΠΙΔ, που θα αναλαμβάνουν τη διαχείριση μέρους του Προγράμματος ή συγκεκριμένα καθήκοντα για πράξεις κρατικών ενισχύσεων. Για την επιτάχυνση της εκτέλεσης υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων έργων, δημιουργείται, με ευθύνη της Μονάδας Οργάνωσης Διαχείρισης, μητρώο εξειδικευμένων στελεχών προερχόμενων από τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να υποστηρίξουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα την επίβλεψη των έργων. 

Δικαιούχοι 

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τους δικαιούχους που εκτελούν συγχρηματοδοτούμενα έργα, προβλέπεται:

• Η πληρωμή τους σε 90 ημέρες, μετά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
• Η πρόβλεψη ότι οι προκαταβολές και οι ενδιάμεσες πληρωμές δεν κατάσχονται και δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση, ούτε συμψηφίζονται με τυχόν οφειλές τους προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία. Αντίθετα μπορεί να κατάσχονται ή να συμψηφίζονται οι τελικές πληρωμές, ενώ σε ισχύ παραμένουν οι διατάξεις για τη φορολογική ενημερότητα σε ό,τι αφορά την είσπραξη χρημάτων.
• Η εκταμίευση των προκαταβολών για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα μπορεί να γίνεται και χωρίς την κατάθεση εγγύησης προκαταβολής, μέσω ειδικών τραπεζικών λογαριασμών με τη μορφή «Ανοιχτών
  

Καταπιστευτικών Λογαριασμών», αίροντας με αυτό τον τρόπο ένα σημαντικό εμπόδιο για την προώθηση ιδιωτικών έργων.

Με μια σειρά διατάξεων τροποποιείται το καθεστώς των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, δίνοντας τη δυνατότητα στον γενικό γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή στον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό:

• να εξαγοράζει απευθείας το ακίνητο και μετά την κήρυξη της απαλλοτρίωσης και μέχρι να εκδοθεί η δικαστική απόφαση καθορισμού της αποζημίωσης, ενώ το τίμημα θα καθορίζεται από εκτιμητική επιτροπή.
• να αναθέσει την εκτίμηση της αξίας γης των ακινήτων που είναι απαραίτητα για την κατασκευή συγχρηματοδοτούμενων έργων σε διεθνώς διαπιστευμένο εξωτερικό εκτιμητή. Οι προσφεύγοντες σε ένδικα μέσα κατά των αποφάσεων περιβαλλοντικών όρων ή κατά αποφάσεων κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, υποχρεούνται να καταθέσουν παράβολο 5.000 ευρώ ανά αίτηση.
  

Οι δικαιούχοι από την πλευρά τους, είτε είναι ΝΠΔΔ είτε ΝΠΙΔ, υπόκεινται σε περιορισμούς, μεταξύ των οποίων, η βασικότερη είναι η επιβάρυνσή τους σε ό,τι αφορά τις μη επιλέξιμες δαπάνες, δηλαδή αυτές που δεν συγχρηματοδοτούνται. Σε περίπτωση μάλιστα που υπόχρεος φορέας επιστροφής χρημάτων είναι η Κεντρική Διοίκηση, εκδίδεται απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης και μείωση του ορίου πληρωμών του επόμενου ή του μεθεπόμενου οικονομικού έτους, που μπορεί να φτάσει έως και τη μείωση του ποσού της επιχορήγησης του υπουργείου μέσω του τακτικού προϋπολογισμού. Ειδικά για τους ΟΤΑ, δημιουργείται στο ΤΠΔ λογαριασμός, στον οποίο κατατίθεται 1% των ποσών που δικαιούνται, με στόχο την κάλυψη σε περίπτωση δημοσιονομικής διόρθωσης. Στις υποχρεώσεις του δικαιούχου είναι επίσης η αυστηρή τήρηση του χρόνου για την εκτέλεση του έργου.

Σε περίπτωση μη έγκαιρης εκτέλεσης, τίθεται σε καθεστώς επιτήρησης και αν δεν προβεί στα αναγκαία διορθωτικά μέτρα εντός της περιόδου συμμόρφωσης που ορίζει η Διαχειριστική Αρχή, το έργο βγαίνει εκτός ΕΣΠΑ.

ΕΥΓΕΝΙΑ ΤΖΩΡΤΖΗ

Πηγή