Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2014

Ενδιαφέρον άρθρο του Φιλιατρινού Νικόλαου Νικολακόπουλου για τη σταφίδα με τίτλο: «(Ά)τιμη Σταφίδα!»

(Ά)τιμη Σταφίδα! 

Η συγκομιδή της κορινθιακής σταφίδας για το έτος 2014 ολοκληρώθηκε στην περιοχή μας από τον προηγούμενο κιόλας μήνα. Χαρακτηρίστηκε κατά γενική ομολογία εμπόρων, παραγωγών και συνεταιρισμών ως μία αρνητική χρονιά για το προϊόν καθώς επήλθε μείωση της παραγωγής έως και 50% συγκριτικά με το 2013.

Η ραγδαία μείωση της παραγόμενης ποσότητας οφείλεται κυρίως στις δύσκολες καιρικές συνθήκες κατά την χρονική περίοδο του άνθους έως και του σχηματισμού του καρπού πάνω στα κλήματα. Ο περονόσπορος και η θειαφισθένεια κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της παραγωγής παρ όλες τις προσπάθειες των αγροτών να προστατέψουν τις καλλιέργειες. 

Όμως, τα προβλήματα δεν σταμάτησαν εδώ. Μπορεί να λεχθεί ότι η καταστροφή μέρους του προϊόντος λόγω των καιρικών συνθηκών ίσως είναι μικρότερη από την ψυχολογική και υλική ζημία που υπέστησαν και συνεχίζουν να βιώνουν σήμερα οι παραγωγοί από τα θεσμικά όργανα της πολιτείας που είναι αρμόδια για τον καθορισμό της τιμής/ κιλό της κορινθιακής σταφίδας που θα κυκλοφορήσει στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Δηλαδή, ενώ η συγκομιδή της παραγωγής έχει ολοκληρωθεί από τις αρχές του Σεπτεμβρίου, δεν έχει καθοριστεί, ακόμη και σήμερα, η τιμή πώλησης της σταφίδας. Εύκολα αντιλαμβάνεται και ο κάθε αδαής, ότι οι παραγωγοί βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα σημαντικό οικονομικό και ψυχολογικό πρόβλημα ήδη 40 μέρες μετά την ολοκλήρωση της καλλιέργειάς τους. Η καθυστέρηση αυτή έχει σοβαρό αντίκτυπο στην οικονομική τους κατάσταση, ενώ η αγωνία για την τιμή του προϊόντος, τους δημιουργεί αβεβαιότητα για την ικανοποιητική διάθεση αυτού. 

Από την μία πλευρά, οι παραγωγοί δεν έχουν πωλήσει το προϊόν τους και δεν έχουν ανταμειφθεί. Κανείς έμπορος ή συνεταιρισμός δεν παραλαμβάνει ή αν παραλάβει δεν αποζημιώνει τον παραγωγό. Από την άλλη πλευρά, οι καλλιεργητές ζουν καθημερινά με την προσμονή και την απογοήτευση για το ύψος πώλησης του προϊόντος τους. 

Το πρόβλημα είναι πλέον ορατό και έδει να γίνει καταστροφικό για την οικονομική κυρίως ζωή του αγροτικού κόσμου. Ενώ έχουν ξοδευτεί χιλιάδες ευρώ για την ομαλή καλλιέργεια, χιλιάδες ευρώ για την προστασία της φετινής παραγωγής λόγω καιρικών συνθηκών και εκατοντάδες ευρώ για την συγκομιδή του προϊόντος, οι παραγωγοί βιώνουν οικονομική αβεβαιότητα και μία εις βάρος τους κοροϊδία η οποία τείνει να πάρει ευρύτερες διαστάσεις με θύματα τους ίδιους τους παραγωγούς. 

Την καθυστέρηση της ανακοίνωσης ή του καθορισμού της τιμής πώλησης της κορινθιακής σταφίδας επιρρίπτει η Συνεταιριστική Κορινθιακής Σταφίδας στην ύπαρξη μερικών εκατοντάδων αδιάθετων τόνων περσινής παραγωγής στις αποθήκες της Ένωσης. Οπότε η τιμή θα οριστικοποιηθεί μάλλον όταν διατεθεί στην αγορά η περσινή παραγωγή, σύμφωνα με την ΣΚΟΣ. 

Η απάντηση αυτή δεν φαίνεται να πείθει τους παραγωγούς, οι οποίοι ακόμη και αν συμβαίνει αυτό δεν φέρουν ευθύνη για το πρόβλημα το οποίο αυτοί καλούνται να αντιμετωπίσουν. 

Η προβολή της μη διάθεσης τμήματος της περσινής παραγωγής ως δικαιολογία από τη ΣΚΟΣ μπορεί να ερμηνευτεί διττά: 

Από την πλευρά της καλοπροαίρετης διάθεσης-προσέγγισης θα μπορούσε να ισχυρισθεί η άποψη ότι δεν μπορεί να ευθύνεται ο παραγωγός για την μη διάθεση, ή την αφέλεια ή την αδυναμία κάποιων να διαθέσουν το προϊόν του 2013 στην αγορά. Εν πάση περιπτώσει δεν είναι ικανός λόγος αυτός για την απαράδεκτη χρονική καθυστέρηση οριστικοποίησης της τιμής πώλησης του προϊόντος αφού παρόμοια προβλήματα μπορεί να είχαν δημιουργηθεί και προηγούμενες χρονιές χωρίς να επηρεάζει αυτό την ανακοίνωση τιμής πώλησης της επόμενης χρονιάς. 

Από της πλευρά της κακοπροαίρετης αλλά ολοένα ευρύτερα αποδεχόμενης διάθεσης-προσέγγισης, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι διαδραματίζεται μία επιχείρηση που σκοπό έχει να βλάψει τον παραγωγό καθορίζοντας χαμηλότερη τιμή γι αυτόν σε σχέση με πέρσι παρόλο που φέτος υπάρχει μείωση παραγωγής, άρα αύξηση της ζήτησης (Νόμος της Αγοράς). 

Πώς μπορεί να συμβεί όμως αυτό; Η καθυστέρηση της οριστικοποίησης της τιμής πώλησης της σταφίδας θα οδηγήσει τους παραγωγούς να «πωλήσουν χωρίς τιμή» την παραγωγή τους στους εμπόρους και στην ΣΚΟΣ λόγω αδυναμίας αυτών να αποθηκεύσουν την παραγωγή τους και να την προστατέψουν από τις καιρικές συνθήκες και τον κίνδυνο κλοπής. Αυτό μπορεί να συμβεί με διάφορους τρόπους, όπως είτε προκαταβάλλοντας ο έμπορος ένα ποσοστό ανταμοιβής στους παραγωγούς, πχ 20% επί της περσινής τιμής, είτε με άλλους τρόπους πληρωμής ενός ελαχίστου ποσού προκειμένου να παραλάβει το προϊόν μετά από συμφωνία με τον παραγωγό. 

Αυτή ακριβώς η περιγραφόμενη κατάσταση διαμορφώθηκε φέτος στην περιοχή μας με ελάχιστες εξαιρέσεις λίγων μικρών σε παραγωγή καλλιεργητών που έχουν ακόμη την παραγωγή τους αδιάθετη. 

Βάσιμα δημιουργείται ο προβληματισμός, πώς μέσα από μια τέτοια κατάσταση μπορούν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ικανοποιητικής τιμής για τους σταφιδοπαραγωγούς. Όταν η πλειονότητα της ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος βρίσκεται συγκεντρωμένη στους εμπόρους και στην ΣΚΟΣ πώς μπορούν να υπάρξουν περιθώρια πίεσης προς αύξηση της τιμής εις όφελος των παραγωγών. 

Με την επικράτηση του σεναρίου αυτού, η τιμή θα καθοριστεί σύμφωνα με τις ορέξεις και τα συμφέροντα των εμπόρων και των εξαγωγέων εις όφελος αυτών και εις βάρος των αδικημένων παραγωγών.

Είναι ανάγκη να τονιστεί ότι το κακοπροαίρετο σενάριο δεν είναι αποκύημα της φαντασίας μερικών συνομοσιολόγων καλλιεργητών, αλλά ένα εξίσου πιθανό σενάριο το οποίο απεύχονται οι πάντες. Όμως, επειδή η σημερινή εποχή είναι προφανώς οικονομικά ιδιαίτερη, οι αγορές είναι τυφλές και απάνθρωπες και οι παραγωγοί ο αδύναμος κρίκος της οικονομικής αλυσίδας πρέπει να υπάρξει σύνεση και άμεση επέμβαση στο ζήτημα της τιμής πώλησης της κορινθιακής σταφίδας. Μεταξύ άλλων, για τον καθορισμό ικανοποιητικής τιμής, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι δύσκολες συνθήκες για την φετινή παραγωγή και η μείωση της παραγόμενης ποσότητας. 

Τέλος, πρέπει να αντιμετωπιστούν τα ανακύπτοντα προβλήματα ώστε να καταστεί δυνατή η οικονομική επιβίωση των σταφιδοπαραγωγών μέσα σε αυτό το ασταθές οικονομικά περιβάλλον και θα τους δοθεί ισχυρό κίνητρο να συνεχίσουν την καλλιέργεια της μαύρης σταφίδας, η οποία μπορεί και πρέπει να έχει μέλλον και να συμβάλει στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο. 

Νικόλαος Π. Νικολακόπουλος