Σάββατο 30 Αυγούστου 2014

Πέντε διαφορετικά χρόνια για την τοπική αυτοδιοίκηση

Από την 1η Σεπτεμβρίου σύμφωνα με τον "Καλλικράτη" αναλαμβάνουν καθήκοντα οι νέοι δημοτικοί άρχοντες. 

Η αλλαγή στο χρόνο ανάληψης καθηκόντων (μέχρι τώρα ήταν η 1η Ιανουαρίου) συνοδεύει την αλλαγή στο χρόνο των εκλογών και τυπικά έχει το νόημα της προετοιμασίας του προϋπολογισμού που θα πρέπει να εφαρμόζεται από το "ξημέρωμα" της χρονιάς. Πράγμα που σημαίνει ότι ουσιαστικά θα έπρεπε ήδη να είχαν αρχίσει την προετοιμασία παλιοί και νέοι έτσι ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος διαβούλευσης στα Δημοτικά Συμβούλια. Εφόσον βεβαίως υπήρχε τέτοια πρόθεση, καθώς ο εκλογικός νόμος και η περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα στην κεντρική πολιτική σκηνή ευνοούν την εκλογή "τοπικών αυτοκρατόρων" και όχι δημάρχων με κουλτούρα δημοκρατικού διαλόγου.

Βεβαίως υπάρχουν και υποκατηγορίες αναλόγως της αντίληψης για την κοινωνία και τα πράγματα, η οποία δεν είναι ίδια ακόμη και μεταξύ παραγόντων που κινούνται στον ίδιο πολιτικό χώρο. Η τυπικά πολιτικά άχρωμη διαχείριση έχει κοινά χαρακτηριστικά το (παραλλαγμένο, μεταλλαγμένο και προσαρμοσμένο στις συνθήκες της εποχής) ρουσφέτι, το μηχανισμό ημετέρων, τις βόλτες στα πολιτικά (και όχι μόνον) γραφεία και πολλά ακόμη ανανεωμένα στοιχεία της πολιτικής παθογένειας που καταστρέφει συστηματικά τις όποιες αξίες. Έχει όμως και διαφορές οι οποίες σχετίζονται τόσο με την κοινωνική αντίληψη, όσο και με το περιβάλλον ή τα συμφέροντα που έχουν να κάνουν με τη δημόσια σφαίρα. Στοιχεία αντιφατικά πολλές φορές που αποτυπώνονται ή και προέρχονται από τη σύνθεση του Δημοτικού Συμβουλίου. 

Πρόκειται για την εξέλιξη ενός μοντέλου που οικοδομήθηκε εδώ και δεκαετίες στη βάση των κομματικών και άλλων μηχανισμών, αποκλείοντας και απογοητεύοντας δυνάμεις της κοινωνίας που θα μπορούσαν να προσφέρουν από τη δική τους σκοπιά. Ένα μοντέλο που είναι πλέον σε πλήρη αναντιστοιχία με τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά δεν έχει τελειώσει ούτε αυτό πρόκειται να συμβεί όταν αυτή αναθέτει εν λευκώ την διαχείριση των τοπικών υποθέσεων για 5 χρόνια και περιμένει από άλλους να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά. Πολύ περισσότερο όταν δεν υπάρχουν συγκροτημένες τοπικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το αντίπαλο δέος προβάλλοντας ένα πειστικό μοντέλο διαχείρισης των τοπικών υποθέσεων, πολιτικές αντιστοιχισμένες με τις ανάγκες παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας και κινητοποιώντας πολύμορφα τους πολίτες έτσι ώστε να γίνουν κοινωνοί και συμμέτοχοι στην καθημερινότητα και την προοπτική της ζωής τους. 

Θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι θα αλλάξουν πολλά στην αυτοδιοίκηση το επόμενο διάστημα στο πλαίσιο της προσαρμογής της στις μνημονιακές απαιτήσεις, κάτι που διαφάνηκε, από τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου Κώδικα για τον οποίο υπήρξε βραδυφλεγής αντίδραση από τους εργαζόμενους στους δήμους και σιωπή από το πολιτικό προσωπικό. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνον με τον καθημερινό βομβαρδισμό εξελίξεων, αλλά και με το γεγονός ότι παρουσιάζεται σημαντική υστέρηση στις επεξεργασίες για την αυτοδιοίκηση. Και μια ορισμένη αμηχανία από τους συσχετισμούς που προέκυψαν και φυσικά δεν αντανακλούν τις μεταβολές στην πολιτική συνείδηση για λόγους που έχουν αναλυθεί σε αυτή τη στήλη και πριν αλλά και μετά τις εκλογές.

Η θητεία των νέων δημοτικών αρχών είναι συνυφασμένη με τις πολιτικές εξελίξεις στην πιο κρίσιμη περίοδο ίσως της μεταπολιτευτικής ιστορίας. Τα επόμενα 5 χρόνια είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα βιώσουμε πρωτόγνωρες πολιτικά και κοινωνικά καταστάσεις τις οποίες κανένας δεν μπορεί να προβλέψει. Η ανασύνθεση του πολιτικού συστήματος εξελίσσεται με ταχύτητα, τίποτα δεν είναι όπως πριν και στη συνέχεια ίσως τίποτε δεν θα είναι όπως σήμερα. Όσο βαθαίνουν τα μέτρα βίαιης "συμμόρφωσης" της κοινωνίας σε ένα μοντέλο που αδιαφορεί για τον άνθρωπο και βλέπει τις ανάγκες του μέσα από το κέρδος και τη λεηλασία των πόρων, τόσο περισσότερο περίπλοκες θα γίνονται οι στροφές στην κεντρική πολιτική σκηνή.

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι όλα αυτά έχουν και θα έχουν αντανάκλαση στη θητεία των νέων δημοτικών αρχών. Οι οποίες θα πρέπει να αναμετρηθούν με τον εαυτό τους και τις αντιλήψεις τους έτσι ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών. Αλλά και να είναι έτοιμες για τις υποχρεωτικές προσαρμογές στις αλλαγές του πολιτικού σκηνικού που μπορούν να ανατρέψουν τις βεβαιότητες. Και φυσικά αυτό δεν έχει να κάνει μόνον με τις δημοτικές αρχές, αλλά και με όλους εκείνους οι οποίοι ασχολούνται με την αυτοδιοίκηση είτε με τη συμμετοχή τους στα βουλευόμενα όργανα, είτε μέσα από κινήσεις και παρατάξεις που λειτουργούν και εκτός… προεκλογικής περιόδου. Ο καθένας έχει τη δική του ευθύνη από τη στιγμή που διεκδικεί να εκφράσει την τοπική κοινωνία, να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, να πάρει πρωτοβουλίες και να χτίσει υποδομές για το μέλλον της. Η εκτίμηση φίλου για το χαρακτήρα των δημοτικών εκλογών, αποτελεί και μια προειδοποίηση τόσο για τους ενδιαφερόμενους όσο και για την κοινωνία: «Οι εκλογές δεν είναι κατοστάρι που το κερδίζεις τρέχοντας δύο μήνες, αλλά μαραθώνιος δουλειάς πέντε χρόνων στα οποία θα κριθούν η αντοχή και η πειστικότητα». 

Ηλίας Μπιτσάνης 

Πηγή