Βάσει των
στοιχείων που έχει κάνει αποδεκτά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και
παρουσίασε πρόσφατα το «Έθνος», σήμερα στην Ελλάδα εξακολουθούν να
παραμένουν ενεργοί 49 ΧΑΔΑ, ενώ υπάρχουν 161 ανενεργοί και 79
αποκατεστημένοι. Ωστόσο, ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος να χαθούν κονδύλια
δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, καθώς τα περισσότερα από τα έργα
αποκατάστασης έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με χρηματοδότηση ύψους 200
εκατομμυρίων ευρώ. Όμως τα έργα σε πολλές περιοχές δεν έχουν προχωρήσει, με αποτέλεσμα μετά την 31η Δεκεμβρίου, όποτε και λήγει η χρηματοδότηση
από το ΕΣΠΑ, να πρέπει να συνεχιστούν με εθνικούς πόρους, κάτι το οποίο
φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολο στην παρούσα οικονομική συγκυρία, ενώ το
ενδεχόμενο παράτασης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης θεωρείται μάλλον
απίθανο να συμφωνηθεί με τις Βρυξέλλες.
Παράλληλα, η Ελλάδα
κινδυνεύει να υποστεί και μία νέα καταδίκη -αυτήν τη φορά για τη
διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων-, ζήτημα, το οποίο βρίσκεται ήδη
στο στάδιο της αιτιολογημένης γνώμης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Εντός των
προσεχών μηνών θα πρέπει να έχουν υποδειχθεί οι κατάλληλοι χώροι και να
έχουν καμφθεί οι αντιδράσεις, καθώς το πρόστιμο στην περίπτωση αυτή
μπορεί και να ξεπεράσει τις 75.000 ευρώ την ημέρα. Υπολογίζεται ότι η
χώρα μας παράγει περίπου 75.000 τόνους επικίνδυνων αποβλήτων τον χρόνο.
Επανεξέταση
Σε
ό,τι αφορά τις χωματερές, η πρόοδος των έργων θα επανεξεταστεί στις 2
Δεκεμβρίου, με στόχο από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης να μειωθούν
περαιτέρω τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα
με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (που εκδόθηκε στις 2
Δεκεμβρίου 2014), η Ελλάδα καταδικάστηκε πέρα από την εφάπαξ καταβολή 10
εκατομμυρίων ευρώ που καταβλήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2015, να
καταβάλλει κάθε εξάμηνο το ποσό των 14,52 εκατομμυρίων ευρώ.
Ωστόσο,
το ποσό μειώθηκε στα 10,4 εκατομμύρια ευρώ με το κλείσιμο ορισμένων
ΧΑΔΑ, ενώ στόχος είναι έως τις 2 Δεκεμβρίου να έχουν καταστεί ανενεργές
και άλλες παράνομες χωματερές, ώστε το πρόστιμο να μειωθεί κατά περίπου 6
εκατομμύρια ευρώ ακόμα. Η εξαμηνιαία χρηματική ποινή είναι 80.000 ευρώ
για κάθε ενεργή χωματερή και 40.000 για κάθε ανενεργή και ανάλογα με την
πρόοδο των εργασιών παύσης λειτουργίας αντιστοίχως μειώνονται και τα
πρόστιμα.
Για τον λόγο αυτό τον τελευταίο καιρό δίνεται μάχη με
τον χρόνο από τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων και
τις κατά τόπους Αρχές με στόχο να παύσουν να λειτουργούν όσο το δυνατόν
περισσότεροι ΧΑΔΑ στο συντομότερο χρονικό διάστημα.
«Προϋπόθεση
για να κλείσουν οι ενεργοί ΧΑΔΑ και να επισπευσθούν τα έργα
αποκατάστασής τους είναι η υποκατάστασή τους από νόμιμους αποδέκτες
απορριμμάτων είτε από διαδικασίες προσωρινής διαχείρισης αποβλήτων,
νόμιμες και περιβαλλοντικά αποδεκτές, μέχρις ότου ολοκληρωθούν τα έργα
υποδομής που προβλέπονται από τους κατά τόπους περιφερειακούς
σχεδιασμούς» εξηγεί στο «Εθνος» ο γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης
Αποβλήτων, Ευάγγελος Καπετάνιος. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αυτό το
μεταβατικό διάστημα δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των τριών ετών.
Έχει
ήδη προταθεί η θαλάσσια μεταφορά για τα νησιά και η χρησιμοποίηση
Μονάδων προσωρινής διαχείρισης κυρίως στην Πελοπόννησο έχει ήδη εγκριθεί
με απόφαση και χρηματοδότηση ύψους 11 εκατομμυρίων ευρώ από εθνικούς
πόρους.
Σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζει η Περιφέρεια
Πελοποννήσου με 20 ενεργούς ΧΑΔΑ αλλά και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με
11 ενεργούς ΧΑΔΑ – κυρίως σε μικρότερα νησιά, όπως η Κάλυμνος, η Κάσος,
η Νίσυρος κ.λπ. Η Πελοπόννησος έχει επίσης και τους περισσότερους
ανενεργούς ΧΑΔΑ (60), ενώ ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία με 45. Η
εξαμηνιαία χρηματική ποινή για την Πελοπόννησο υπολογίζεται σε 4
εκατομμύρια ευρώ, ενώ για τους ΧΑΔΑ του Ν. Αιγαίου η χρηματική ποινή
φτάνει το 1,56 εκατομμύριο ευρώ ανά εξάμηνο.
Βάσει των στοιχείων
που έχει κάνει αποδεκτά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι περισσότεροι
αποκατεστημένοι χώροι βρίσκονται στα όρια της Περιφέρειας Στερεάς
Ελλάδας (21), Κεντρικής Μακεδονίας (19) και Νοτίου Αιγαίου (18).
Οι προθεσμίες που δεν τηρήθηκαν
Με
βάση το ιστορικό της υπόθεσης, η Ελλάδα είχε καταδικαστεί από το
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2005. Τότε υπήρχαν 1.128 ενεργοί ΧΑΔΑ και η
προθεσμία που είχε δοθεί για την αποκατάστασή τους έληξε στο τέλος του
2008. Έτσι, τον Απρίλιο του 2009 η Κομισιόν κίνησε προδικαστική
διαδικασία για επιβολή χρηματικών κυρώσεων και τον Ιούνιο του 2013
ανακοινώθηκε η εκ νέου παραπομπή της Ελλάδας.
Είχαν απομείνει 396
(90 ενεργοί και 306 ανενεργοί) από τους 3.036 ΧΑΔΑ που έχουν καταγραφεί
διαχρονικά στη χώρα μας. Η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε τον Ιούνιο του
2014 και την ημέρα της εκδίκασης υπήρχαν 70 ενεργοί ΧΑΔΑ και 223
ανενεργοί.
Η Ελλάδα, πάντως, δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει
τιμωρηθεί με βαριά πρόστιμα για τις ανεξέλεγκτες χωματερές, καθώς ποινές
έχουν επιβληθεί και στην Ιταλία, αφού ο ευρωπαϊκός Νότος έχει χρόνια
προβλήματα με τη διαχείριση των αποβλήτων του.
