Η καταιγίδα ήταν ισχυρή, αλλά η αδιαφορία ισχυρότερη. Λίγες μέρες μετά την
απώλεια του γεφυριού της Πλάκας και με τη βοήθεια ενός Ηπειρώτη πανεπιστημιακού,
ψηλαφίζουμε το παρελθόν του και το -πιθανό- μέλλον του.
Γίνεται κηδεία για μια γέφυρα; Ναι, αν αυτή η γέφυρα είναι ένα μνημείο τόσο
έντονα ενσωματωμένο στο περιβάλλον και στην ιστορία του τόπου, που μοιάζει με
μέλος του σώματός του. Κάτι τέτοιο ήταν το γεφύρι της Πλάκας για την Ήπειρο,
την Άρτα, τα Τζουμέρκα. Οργανικό μέλος τους. Δεν το είχα δει ποτέ από κοντά.
Μόνο σε φωτογραφίες: μια λεπτοκαμωμένη, καλλίγραμμη, πέτρινη φτιαξιά που
σχηματίζει μια τεράστια καμπύλη κι από κάτω τα νερά του Αράχθου να
γουργουρίζουν σαν γατί, βαμμένα με ένα εξωτικό ηλεκτρισμένο μπλε χρώμα.
Κι έπειτα ήρθε η κακοκαιρία και το γεφύρι έπεσε. Αν και, όπως υποστηρίζουν
κάτοικοι της περιοχής που γνώριζαν την κατάσταση, τα προβλήματα δεν προκλήθηκαν
από τις βροχοπτώσεις, αλλά προϋπήρχαν. Ο πανεπιστημιακός κ. Νίκος Μάνθος, που
είναι και μέλος του Συλλόγου Προστασίας Αράχθου, σήμερα ζει στα Γιάννενα, όμως
μεγάλωσε στο χωριό Πλατανούσσα, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το γεφύρι της
Πλάκας. Όταν ήταν νεότερος, έπαιρνε τους φίλους του και κατέβαιναν τον Άραχθο
με βάρκες θαλάσσης (όπως μας λέει, δεν υπήρχε ακόμα το ράφτινγκ), έκανε
κατασκήνωση, θυμάται ακόμα και μια φορά που «είχαμε κάνει σούβλα ένα κατσίκι
κοντά στη γέφυρα».
Το τωρινό ατύχημα του γεφυριού θεωρεί ότι, εν μέρει, ήταν αναμενόμενο. «Αυτό που συνέβη δεν ήταν και τόσο πολύ ατύχημα. Ένα απ' τα βάθρα, το ανατολικό, ξέραμε ότι είναι προβληματικό εδώ και περίπου δέκα χρόνια. Γύρω στο 2005-2006 η νομαρχία είχε κάνει μία μελέτη συντήρησης της γέφυρας, στην οποία υπήρχαν δύο σκέλη: το ένα ήταν για τη συντήρηση του καταστρώματος και το άλλο για τη συντήρηση των βάθρων. Τότε, λοιπόν, που πήγαν οι μηχανικοί για να κάνουν τη μελέτη, παρατήρησαν ότι το ανατολικό βάθρο είχε φθορές. Βρέθηκαν τα χρήματα για το κατάστρωμα, αλλά δεν συντηρήθηκαν τα βάθρα. Από εκείνη την εποχή πιέζαμε τις υπηρεσίες και την τοπική ηγεσία να βγάλουν χρήματα για να διορθωθεί και το βάθρο, αλλά δεν είχαμε επιτυχία».
Ρωγμές και φθορά
Οπότε δεν έγινε ποτέ η αποκατάσταση. «Τώρα, πριν από μερικούς μήνες, είχε μία ημερίδα η Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων και με ειδοποίησαν ότι υπήρχαν ρωγμές στη μέση του κεντρικού τόξου του γεφυριού. Πράγματι, πήγα και είδα ότι όντως υπήρχαν ρωγμές. Ο Σύλλογος Προστασίας Αράχθου συνέταξε έγγραφο προς τις υπηρεσίες, απ' ό,τι φάνηκε πήγαν κάποιοι άνθρωποι να το κοιτάξουν, αλλά θεώρησαν ότι δεν είναι σημαντικό. Στην πραγματικότητα, αυτό που έγινε τώρα δεν έγινε λόγω βροχοπτώσεων. Υπήρχε η φθορά και θα μπορούσε να πέσει το γεφύρι και χωρίς να υπάρχει πολύ νερό. Για να καταλάβετε, η στάθμη του νερού μερικές φορές ανεβαίνει πέντε μέτρα πιο πάνω απ' ό,τι ήταν αυτές τις μέρες».
Ο ίδιος θεωρεί ότι αυτό που συνέβη είναι κάτι που μπορεί να διορθωθεί; Η απάντηση είναι μάλλον δύσκολη... «Φανταστείτε ότι για την περιοχή μας αυτή η γέφυρα είναι το αντίστοιχο του Παρθενώνα για την Ελλάδα. Είναι σαν να πέσει ο Παρθενώνας και να θες να τον ξαναφτιάξεις. Εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να γίνει όπως ήταν πριν. Βέβαια, οι τεχνικές σήμερα έχουν προχωρήσει, μπορεί κάποιος να βάλει μπετόν, να βάλει σίδερα... Απλώς πρώτον δεν είναι εύκολο και δεύτερον δεν θα είναι το ίδιο». Δίκιο έχει ο κ. Μάνθος ότι το νέο δεν θα είναι ίδιο με το παλιό. Μακάρι όμως να μην εγκαταλειφθεί η προσπάθεια και το γεφύρι της Πλάκας να σταθεί και πάλι στα πόδια του.
Το γεφύρι με αριθμούς
Το -πάλαι ποτέ- μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων κατασκευάστηκε το 1866. Είχε μήκος 61 μ., ύψος 19,70 μ. και τόξο ανοίγματος 40 μ. Από το 1881 έως το 1912 στο σημείο λειτουργούσε τελωνειακός σταθμός, ενώ τον Φλεβάρη του 1944 στην περιοχή επικυρώθηκε η ανακωχή ανάμεσα στον ΕΔΕΣ και τον ΕΛΑΣ.
Ελευθερία Αλαβάνου
Πηγή
Το τωρινό ατύχημα του γεφυριού θεωρεί ότι, εν μέρει, ήταν αναμενόμενο. «Αυτό που συνέβη δεν ήταν και τόσο πολύ ατύχημα. Ένα απ' τα βάθρα, το ανατολικό, ξέραμε ότι είναι προβληματικό εδώ και περίπου δέκα χρόνια. Γύρω στο 2005-2006 η νομαρχία είχε κάνει μία μελέτη συντήρησης της γέφυρας, στην οποία υπήρχαν δύο σκέλη: το ένα ήταν για τη συντήρηση του καταστρώματος και το άλλο για τη συντήρηση των βάθρων. Τότε, λοιπόν, που πήγαν οι μηχανικοί για να κάνουν τη μελέτη, παρατήρησαν ότι το ανατολικό βάθρο είχε φθορές. Βρέθηκαν τα χρήματα για το κατάστρωμα, αλλά δεν συντηρήθηκαν τα βάθρα. Από εκείνη την εποχή πιέζαμε τις υπηρεσίες και την τοπική ηγεσία να βγάλουν χρήματα για να διορθωθεί και το βάθρο, αλλά δεν είχαμε επιτυχία».
Ρωγμές και φθορά
Οπότε δεν έγινε ποτέ η αποκατάσταση. «Τώρα, πριν από μερικούς μήνες, είχε μία ημερίδα η Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων και με ειδοποίησαν ότι υπήρχαν ρωγμές στη μέση του κεντρικού τόξου του γεφυριού. Πράγματι, πήγα και είδα ότι όντως υπήρχαν ρωγμές. Ο Σύλλογος Προστασίας Αράχθου συνέταξε έγγραφο προς τις υπηρεσίες, απ' ό,τι φάνηκε πήγαν κάποιοι άνθρωποι να το κοιτάξουν, αλλά θεώρησαν ότι δεν είναι σημαντικό. Στην πραγματικότητα, αυτό που έγινε τώρα δεν έγινε λόγω βροχοπτώσεων. Υπήρχε η φθορά και θα μπορούσε να πέσει το γεφύρι και χωρίς να υπάρχει πολύ νερό. Για να καταλάβετε, η στάθμη του νερού μερικές φορές ανεβαίνει πέντε μέτρα πιο πάνω απ' ό,τι ήταν αυτές τις μέρες».
Ο ίδιος θεωρεί ότι αυτό που συνέβη είναι κάτι που μπορεί να διορθωθεί; Η απάντηση είναι μάλλον δύσκολη... «Φανταστείτε ότι για την περιοχή μας αυτή η γέφυρα είναι το αντίστοιχο του Παρθενώνα για την Ελλάδα. Είναι σαν να πέσει ο Παρθενώνας και να θες να τον ξαναφτιάξεις. Εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να γίνει όπως ήταν πριν. Βέβαια, οι τεχνικές σήμερα έχουν προχωρήσει, μπορεί κάποιος να βάλει μπετόν, να βάλει σίδερα... Απλώς πρώτον δεν είναι εύκολο και δεύτερον δεν θα είναι το ίδιο». Δίκιο έχει ο κ. Μάνθος ότι το νέο δεν θα είναι ίδιο με το παλιό. Μακάρι όμως να μην εγκαταλειφθεί η προσπάθεια και το γεφύρι της Πλάκας να σταθεί και πάλι στα πόδια του.
Το γεφύρι με αριθμούς
Το -πάλαι ποτέ- μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων κατασκευάστηκε το 1866. Είχε μήκος 61 μ., ύψος 19,70 μ. και τόξο ανοίγματος 40 μ. Από το 1881 έως το 1912 στο σημείο λειτουργούσε τελωνειακός σταθμός, ενώ τον Φλεβάρη του 1944 στην περιοχή επικυρώθηκε η ανακωχή ανάμεσα στον ΕΔΕΣ και τον ΕΛΑΣ.
Ελευθερία Αλαβάνου
Πηγή
